wtorek, 17 stycznia 2012

Polska #34 Kaszebskie nótë i wesziwe




Dwie pocztówki  od Szymona z jego wakacji we Władysławowie. Kaszubskie nuty pamiętam z dzieciństwa, bowiem dosyć często miałem okazję oglądać nagrania takie jak to niżej na antenie TVP Regionalnej. Dlatego bardzo fajnie, że obie kartki znalazły się w mojej kolekcji.

Kaszubskie nuty to tradycyjna pieśń, będąca zdecydowanie najbardziej rozpoznawalnym elementem folkloru tych nadmorskich regionów. Utwór ten ma charakter wyliczanki, do której potrzebna jest plansza z narysowanymi symbolami na 4 fragmentach pięciolinii. Pieśń śpiewano początkowo na weselach oraz innych uroczystościach o charakterze rodzinnym. Jej pochodzenia nie jest do końca znane - prawdopodobnie jest to pozostałość zabawy polegającej na rysowaniu na drzwiach symboli i ich objaśnianiu, która bardzo rozpowszechniła się wśród mieszkańców Żuław Wiślanych a później na całych Kaszubach.


 


To je krótczi, to je dłëdżi, to kaszëbskô stolëca.
To są basë, to są skrzëpczi, to òznaczô Kaszëba.
Òznaczô Kaszëba, basë, skrzëpczi, krótczi, dłëdżi, to kaszëbskô stolëca.

To je ridel, to je tëcz, to są chojnë, widłë gnojné.
To je krzëwé, to je prosté, to je sledné [tylné] kòło wòzné.
Tylné kòło wòzné, to je krzëwé, to je prosté, chojnë, widłë gnojné, ridel, tëcz, òznaczô Kaszëba...

To są hôczi, to są ptôczi, to są prësczé półtrojôczi [półtorôczi].
To je klëka, to je wół, to je całé a to pół.
Klëka, wół, całé, pół, hôk, ptôk, półtrojôk, chojnë, widłë gnojné...
To je małé, to je wiôldżé, to są jinstruméńta wszôlczé.

Cechą charakterystyczną haftu kaszubskiego jest kompozycja 7 kolorów: czarnego, czerwonego, zielonego, żółtego i niebieskiego, przy czym ten ostatni występuje w trzech odcieniach: Jasnobłękitnym, klasycznym oraz ciemnoszafirowym. Dominującymi motywami są wszelkiego rodzaju kwiaty: bratki, chabry, goździki, niezapominajki, róże oraz owady i kompozycje układające się w proste, nieskrzyżowane 'drzewo życia'. Istnieją poszczególne szkoły haftu kaszubskiego, w tym Szkoła Wejherowska ale w aż takie szczegółu nie chciałbym się tutaj mimo wszystko zagłębiać.


0 comments:

Prześlij komentarz